RAPORT
Czy mieszkańcy mają wpływ na decyzje władz lokalnych?

Gminy dość dobrze wywiązują się z obowiązków informacyjnych, ale nie umożliwiają mieszkańcom wywierania realnego wpływu na sprawy lokalne poprzez mechanizmy współdecydowania. Aż 70 proc. gmin nie wywiązuje się z ustawowego obowiązku posiadania uchwały regulującej inicjatywę lokalną. 40 proc. gmin nie daje mieszkańcom możliwości występowania z inicjatywą uchwałodawczą. Obraz partycypacji lokalnej wyłaniający się z raportu „Narzędzia partycypacji lokalnej w Polsce w 2023 roku" przygotowanego dla forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego nie jest zbyt optymistyczny.

Według danych z badania przeprowadzonego na reprezentatywnej, losowo wybranej próbie 200 gmin:

100 proc. badanych gmin prowadzi transmisję z obrad sesji rad gminy, a 97 proc. gmin udostępnia nagrania, umożliwiając późniejszą retransmisję,
92 proc. udostępnia publicznie Raport o stanie gminy,
74 proc. gmin udostępnia imienne wykazy głosowań radnych,
94 proc. gmin objętych badaniem udzieliło odpowiedzi na zapytanie w trybie dostępu do informacji publicznej, z tego 83% zrobiło to w ustawowym terminie 14 dni.

Widać, że gminy w zdecydowanej większości dbają o odpowiednie informowanie mieszkańców. Jednak jest to wyłącznie komunikacja jednostronna: od samorządu do mieszkańców.
Dużo gorzej sytuacja wygląda odnośnie bardziej zaawansowanych mechanizmów partycypacji, które dają mieszkańcom realny wpływ na sprawy lokalne:

60 proc. gmin daje mieszkańcom możliwość występowania z inicjatywą uchwałodawczą, czyli daje dostęp do tworzenia lokalnego prawa,
30 proc. gmin posiada uchwałę regulującą inicjatywę lokalną, umożliwiając mieszkańcom nie tylko zgłaszanie pomysłów do realizacji przez samorząd, ale także włączanie się we wspólną ich realizację,
76 proc. gmin ma ogólne regulaminy konsultacji społecznych.

Dr Anna Dąbrowska, autorka raportu, podsumowuje: Choć inicjatywa lokalna została wprowadzona do polskiego prawodawstwa w 2010 roku, trudno mówić o aktywizującej roli tego narzędzia, w sytuacji gdy odpowiednie warunki do jej wykorzystania istnieją w co trzeciej gminie w Polsce. Oznacza to, że 70 proc. gmin nie wywiązuje się z ustawowego obowiązku. W przypadku obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej niedopełnienie zapisów ustawy z 2018 roku dotyczy 40 proc. gmin. Tutaj widać jednak pozytywną zmianę – w 2017 jedynie 19 proc. gmin umożliwiało swoim mieszkańcom występowanie z inicjatywą uchwałodawczą, po nowelizacji prawa praktyka ta stała się zdecydowanie bardziej powszechna i dotyczy 60 proc. gmin.

Więcej dowiesz się z raportu.

Źródło: https://www.batory.org.pl/

2024-04-05 10:23:00

powrót

RAPORT Czy mieszkańcy mają wpływ na decyzje władz lokalnych?

Zamów newsletter

RAPORT
Czy mieszkańcy mają wpływ na decyzje władz lokalnych?