Czesław Tomalik: Radość i gorycz w 25-lecie gminnego samorządu

Z jednej strony cieszyłem się wraz z burmistrzami i wójtami, urzędnikami samorządowymi i radnymi z ich osiągnięć. Tu, w gminie Olszanka, na ziemi brzeskiej i w mieście Głuchołazy na ziemi nyskiej najważniejsze jest to, co udało się zrobić dla polepszenia jakości życia mieszkańców. Z drugiej strony odczuwałem gorycz z powodu tych licznych przypadków psucia systemu samorządu gminnego, których byliśmy świadkami przez ostatnie 24 lata. Od ustawy z 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, a zwłaszcza od 1 stycznia 1996 r., gdy nałożono obowiązek prowadzenia szkół podstawowych na gminy bez przekazania im uprawnień faktycznie właścicielskich, i to z ograniczeniami narzuconymi głównie Kartą Nauczyciela. Szczególne osłabienie ustrojowej pozycji odczuły samorządy gminne w wyniku reformy powiatowo-wojewódzkiej od 1 stycznia 1999 r. Parę miesięcy wcześniej skrajnie upartyjniono wybory wielu rad miejskich, wprowadzając do nich ordynację proporcjonalną w miejsce stosowanej w latach 1990 i 1994 ordynacji większościowej (obniżono w tej sprawie próg z 40 tys. mieszkańców do 20 tys.). W 2002 r. w niespójny sposób zmieniono ustrój samorządów gminnych przy okazji wprowadzenia bezpośrednich wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów. W tym ciągu niepomyślnych zdarzeń należy wyróżnić niską jakość prawa i poważne problemy z finansowaniem narzucanych gminom zadań, które występowały ciągle od połowy lat 90.
Niestety do dziś nie zostało podjęte dzieło dostosowania ustaw do przepisów Konstytucji RP zawierających gwarancje dla samorządów gminnych. Na szczęście w gminie Olszanka i w mieście Głuchołazy oraz w pozostałych gminach w Polsce możemy cieszyć się z tego wszystkiego, co udało się zrobić mimo przeciwności.
zgso@zgso.org.pl