---

NIK: Samorządy nie w pełni radzą sobie z prowadzeniem działalności kulturalnej

NIK sprawdziła, czy samorządy oraz samorządowe instytucje kultury właściwie organizują i prowadzą działalność kulturalną. Kontrola dotyczyła lat 2015-2017 i objęła trzy urzędy marszałkowskie (dolnośląski, podkarpacki, świętokrzyski), trzy urzędy miast (Gdańsk, Poznań, Warszawa) oraz 12 samorządowych instytucji kultury (sześć teatrów i sześć muzeów). Dodatkowo badaniem kwestionariuszowym objęła 262 samorządowe instytucje kultury.

W Polsce występuje nierównomierne rozmieszczenie instytucji kultury, co oznacza niejednakowy dostęp do kultury. Prawie 1/3 wszystkich instytucji kultury skupiają niezmiennie od lat trzy województwa: mazowieckie, małopolskie i śląskie.

W skontrolowanych samorządach, mimo wzrastających z roku na rok nakładów finansowych na kulturę (wzrost w 2017 r. wydatków na dotacje podmiotowe o prawie 14 proc. w porównaniu do 2015 r.), środki te były w dalszym ciągu niewystarczające i stanowiły średnio niespełna 75 proc. przychodów ogółem instytucji kultury.

Kontrola NIK pokazała, że poważnym problemem jest także brak odpowiednich warunków lokalowych. W ośmiu spośród 12 objętych kontrolą instytucjach kultury stwierdzono zarówno potrzeby remontowe, jak i deficyty powierzchni (np. magazynowej, wystawienniczej i scenicznej). Obiekty użytkowane przez 10 instytucji kultury nie były w pełni dostosowane do obsługi osób z niepełnosprawnościami, osób w podeszłym wieku oraz rodzin z małymi dziećmi. Takie nieprzystosowanie dotyczyło również instytucji kultury, które były objęte badaniami kwestionariuszowymi (63 proc.). W ocenie NIK brak właściwych warunków lokalowych jest istotnym czynnikiem utrudniającym rozszerzenie i uatrakcyjnienie oferty kulturalnej.

Wnioski

Mając na uwadze wyniki kontroli, Najwyższa Izba Kontroli zawnioskowała do samorządów:

1. o uwzględnianie w większym zakresie potrzeb bieżących i majątkowych prowadzonych instytucji kultury;

2. zwiększenie nadzoru nad działalnością prowadzonych instytucji kultury, w tym nad wydatkowaniem środków publicznych.

Wnioski NIK skierowane do samorządowych instytucji kultury dotyczyły:

1. kontynuacji działań na rzecz pełnego dostosowania obiektów do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, w podeszłym wieku i rodzin z małymi dziećmi w celu umożliwienia korzystania z całej oferty kulturalnej;

2. kontynuowania działań na rzecz pozyskania środków finansowych do realizacji celów statutowych;

3. wprowadzenia mechanizmów zapewniających rzetelne realizowanie procedur i prowadzenie dokumentacji związanej z dokonywaniem wydatków i zaciąganiem zobowiązań finansowych, w tym także dokumentacji przetargowej.