Można pobierać opłaty tylko za rzeczywiste koszty udostępnienia informacji publicznej

Stowarzyszenie wystosowało do wójta gminy Sobków w województwie świętokrzyskim wniosek o udzielenie informacji publicznej. W odpowiedzi odesłano je do strony BIP gminy, gdzie znajdowała się część odpowiedzi na zadane pytania, a odnośnie reszty wezwano wnioskodawcę do uiszczenia opłaty w wysokości 106 zł za udostępnienie informacji publicznej w zakresie niektórych punktów wniosku, nie uzasadniając przy tym podstaw naliczenia kosztów
w podanej wysokości.

Kiedy stowarzyszenie złożyło do WSA w Kielcach skargę na bezczynność wójta, ten przesłał mu zeskanowane dokumenty w formie elektronicznej, w których znajdowały się odpowiedzi na sporne punkty wniosku, ale jednocześnie wezwał wnioskodawcę do uiszczenia opłaty we wspomnianej wyżej kwocie. Gdy stowarzyszenie zażądało od wójta usunięcia naruszenia prawa w zakresie nieuzasadnionego nałożenia opłat, ten stwierdził brak podstaw do uwzględniania wezwania, powołując się na swoje zarządzenie i tłumacząc, że opłata odpowiada rzeczywistym kosztom udostępnienia informacji publicznej.

NSA uchylił postanowienie WSA
Sprawa trafiła do WSA w Kielcach, który odrzucił skargę stowarzyszenia, stwierdzając, że kwestionując sposób wyliczenia opłaty oparty na wewnętrznym akcie w postaci zarządzenia, zamiast na rzeczywistych rynkowych kosztach poniesionych przez organ, skarżący podważał samo pierwotne ustalenie wysokości kosztów. Zdaniem sądu tak przedstawiony przedmiot skargi nie mógł zatem być czynnością ani aktem podlegającym kontroli sądu.

To postanowienie zostało jednak uchylone przez NSA, powołującego się na postanowienie WSA w Gdańsku, według którego podlega ono pod definicję czynności lub aktu, którym zajmują się sądy administracyjne. Sprawa wróciła zatem do WSA w Kielcach.

Tylko rzeczywiste koszty
Wójt próbował się bronić i przygotował kalkulację kosztów poniesionych przy sporządzaniu odpowiedzi dla stowarzyszenia. Opłatę za prace informatyczne wycenił na 18 zł, za przygotowanie dokumentów na 23 zł, a zużycie energii przez komputer i skaner na 2,96 zł. Tę sumę pomnożył przez czas potrzebny na przygotowanie odpowiedzi i dodał VAT. Wyszło 105,93 zł. Ustawa o dostępie do informacji publicznej co prawda przewiduje wyjątek od zasady bezpłatności, o ile udostępniający ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, ale może on dotyczyć tylko rzeczywistych kosztów ponoszonych przez organ.

Sąd podważył więc wyliczenia wójta, wskazując, że w wyjątku od zasady bezpłatności chodzi o „dodatkowe koszty” związane z żądanym sposobem udostępnienia informacji. Powołał się przy tym na wyrok NSA, w którym stwierdzono, że pobieranie opłaty za dodatkową pracę jest ograniczone do wypadków otrzymania przez organ wyjątkowo pracochłonnego żądania, którego wykonanie możliwe jest jedynie po godzinach pracy. Zdaniem sądu nie było też podstawy do naliczenia opłaty za zużycie energii. WSA uchylił zaskarżony akt, ponieważ naruszał on przepisy kodeksu postępowania administracyjnego i ustawy o dostępie do informacji publicznej. (mp)