A w ogóle skąd Pani dzwoni? Urzędy łamią ustawę o dostępie do informacji publicznej

Przerywanie rozmowy w połowie zdania, przełączanie osoby dzwoniącej do innej komórki bez wcześniejszej informacji, to częste praktyki, jakimi posługują się urzędnicy w kontakcie z wnioskodawcą. Żadna z monitorowanych w ramach projektu „Przyjazny Urząd – dostęp do informacji publicznej na wniosek w urzędach gmin i miast woj. śląskiego” jednostek samorządu terytorialnego nie przekazała informacji na tyle rzetelnie, żeby otrzymać maksymalną liczbę 40 punktów.

Łamiemy prawo
Najgorzej wypada dostęp do informacji publicznej na wniosek elektroniczny. Jedynie 37 proc. jednostek odpowiedziało na zadane w ten sposób pytanie, a najszybszą i najbardziej skuteczną formą pozyskania informacji publicznej jest nadal kontakt telefoniczny z urzędem. Na 167 zmonitorowanych urzędów gmin i miast 94 udostępniło wnioskowaną informację w ciągu ustawowych 14 dni. To dużo lepszy wynik w porównaniu z identycznym badaniem przeprowadzonym przez Bona Fides w 2008 r. Podczas tamtego badania jedynie 24 urzędy udzieliły odpowiedzi na wszystkie pytania zadane za pomocą pisemnego wniosku, poczty elektronicznej oraz telefonicznie. Gminy, które wypadły najlepiej zdobyły po 30 pkt. Są to: Jastrzębie Zdrój, Rybnik i Pszczyna.

– Prowadząc monitoring chcieliśmy przede wszystkim uwypuklić dobre praktyki urzędów, nie chcemy tylko wytykać błędów, chcemy naświetlić pewne zmiany, które byłyby potrzebne – mówi Grzegorz Wójtkowski z Bona Fiedes. – Cały czas jest rzesza urzędów, które ignorują zapytania beneficjentów, łamiąc w ten sposób ustawę o dostępie do informacji.

„A w ogóle skąd Pani dzwoni?”
Podczas badania telefonicznego zdarzało, że urzędnicy byli nieuprzejmi i mówili, że nie mają czasu szukać informacji, żeby udzielić odpowiedzi na pytania. Jak w Myszkowie, gdzie urzędniczka z wyrzutem powiedziała: „my mamy ponad 400 uchwał, nie pamiętam wszystkich”, albo w Blachowni czy Imielinie, gdzie rozmówczyni poradziła, żeby znaleźć sobie potrzebną uchwałę w BIP-ie, bo ona „musiałaby jej szukać cały dzień”.

Wnioski pisemne odrzucano najczęściej zasłaniając się różnymi przepisami prawa jak np. w Urzędzie Miejskim w Miasteczku Śląskim: Informacje, o które Pani prosi (…) naruszają przepisy wchodzące w zakres ustawy o ochronie danych osobowych (...). W Łękawicy natomiast upierano się za to, iż warunkiem uzyskania odpowiedzi jest spełnienie specyficznego warunku: „Trzeba przyjść do urzędu i porozmawiać z panią naczelnik”.

Dlaczego urzędnicy nie udzielają informacji?
– Po pierwsze nie traktują oni tego obowiązku, jak każdego innego. Po drugie administracja, mimo, iż to niezgodne z prawem, nie zawsze chce dzielić się takimi informacjami – mówi Szymon Osowski z Pozarządowego Centrum Dostępu do informacji Publicznej. W urzędach brakuje także osób odpowiedzialnych za przyjmowanie zapytań od mieszkańców i pilnujących aby sprawę doprowadzić do końca.

Do JST corocznie wpływa do kilkuset wniosków. W tym roku Urząd Miasta Rybnika zanotował 191 wniosków z prośba o udzielenie informacji, a UM w Pszczynie 64.

Do Pozarządowego Centrum Dostępu do Informacji Publicznej od początku roku wpłynęło natomiast około 700 podań z prośbą o pomoc w uzyskaniu informacji od jednostek administracji z całej Polski. (ob)


Najbardziej przejrzyste urzędy miast i gmin województwa śląskiego:

Jastrzębie Zdrój – 30 pkt.
Pszczyna – 30 pkt.
Rybnik – 30 pkt.
Poręba – 28 pkt.
Radlin – 26 pkt.
Pilchowice – 25 pkt.


Najmniej przejrzyste urzędy miast i gmin województwa śląskiego:

Łaziska Górne – 9 pkt.
Mysłowiece – 9 pkt.
Popów – 8 pkt.
Lipowa – 5 pkt.
Blachownia – 4 pkt.
Łodygowice – 4 pkt.


Udzielenie informacji za pomocą poczty elektronicznej:

Tak – 26 %
Nie – 40 %
Brak odpowiedzi – 34 %


Udzielenie informacji publicznej na wniosek pisemny:

Tak – 56 %
Nie – 10 %
Brak odpowiedzi – 34 %